Proces u bioskopskoj sali

Dokumentarni film „Slučaj Makavejev ili proces u bioskopskoj sali”, reditelja Gorana Radovanovića, svoju premijeru je doživeo upravo na ovogodišnjem 47. Međunarodnom filmskom festivalu FEST, čiji slogan „Bez zaštite” slavi sećanje na autora koji je subverzivno pomerao granice filmske umetnosti.

Iste godine kada su Kan i Berlin slavili „WR Misterije organizma” Dušana Makavejeva, socijalistička Jugoslavija ga je zabranila. Film se bavi pozicijom umetnika i političkom klimom ranih sedamdesetih godina u kojoj su umetničke slobode bile tačno definisane i ograničene. Jednostavan i ciljano nedorečen, film je svedočanstvo jednog vremena i dela koje je nadživelo hermetični sistem.

FEST je otvoren dekadentnim istorijskim spektaklom „The Favourite” (Miljenica), sjajnog Jorgosa Lantimosa, reditelja čija ostvarenja, poput Makavejeva pomeraju granice filmskog žanra. Filmove Jorgosa Lantimosa karakteriše velika originalnost narativa i suptilna umetnička bizarnost, a „Miljenica” u ovome, svakako ne oskudeva. Kraljicu Anu tumači maestralna Olivija Kolman, nagrađena zasluženo i Oskarom za najbolju glavnu žensku ulogu.

Pored ostvarenja „The Favourite” još jedan od filmova koji je zasluženo osvojio Oskara i to u tri kategorije (najbolji film, najbolja sporedna muška uloga i najbolji originalni scenario) „Zelena knjiga”, takođe se našao na 47. Festu.

Pored toga što je neverovatno politički korektan (kao uostalom i celokupna ovogodišnja dodela Oskara), film jeste izuzetan jer pleni svojom jednostavnošću, toplinom i besprekornom glumom i Viga Mortensona, a pogotovo Mahersala Alija, za kojeg pouzdano tvrdim da je jedan od najboljih glumaca današnjice.

Film Pitera Farelija donekle ponavlja obrazac čuvenog filmskog hita „Vozeći gospođicu Dejzi” (samo obrnuta varijanta), s tim što je znatno kompleksniji od pomenutog. Zanimljivost je i u tome što je svojevremeno i ovaj film dobio Oskara za najbolji film.

Izuzetni filmovi na ovogodišnjem Festu jesu i: „Hladni rat” poljskog reditelja prepoznatljive estetike Pavela Pavlikovskog, „Sećanje na Bol Margeret Diras”, francuskog reditelja Emanuela Finkijela, kao i neobično ostvarenje francusko-turskog para Čagle Zenčirći i Gijoma Đovanetija „Sibel”.

„Sibel” je priča o nemoj devojci koja komunicira koristeći različite zvižduke, pradavni jezik svojih predaka. Snažan, upečatljiv i originalan film o ženskoj snazi i upornosti ženske borbe.