Rimokatoličko groblje u Pančevu bilo je juče mesto na kome je u 17 sati upriličen prvi u nizu događaja kojima je svečano obeležena 55. godišnjica smrti pančevačkog advokata, istoričara, publiciste, arhiviste i bibliotekara dr Mihovila Tomandla. Venac na grob ovog našeg velikana položio je predsednik Udruženja banatskih Hrvata, Goran Kaurić. Tom činu prisustvovali su članovi ove organizacije iz Pančeva, Mihael Tomšić, konzul prvog razreda konzulata Republike Hrvatske u Subotici, kao i izveštači Hrvatske riječi, nedeljnika hrvatske nacionalne zajednice. Kaurić je pritom istakao kako je Mihovil Tomandl svojim životom i profesionalnim angažmanom dao primer svima nama. Rekao je da je Tomandlova bogata naučna karijera bila obeležena ljubavlju prema svom gradu, susedima, istoriji srpskog naroda s kojim je živeo u slozi, te dodao da ga slobodno možemo nazvati velikanom, čuvarem baštine, istinskim lokalpatriotom i jednim od najznamenitijih Pančevaca svoga doba.
Kaurić polaže venac na grobnicu porodice Tomandl (Foto: Dalibor Mergel)
Učesnici svečanosti potom su se zaputili ka crkvi svetog Karla Boromejskog u kojoj je za 18 sati bila zakazana misa zadušnica za dr Tomandla. Misnom slavlju, pored već pomenutih visokih zvanica, prisustvovali su i opunomoćeni ministar Ambasade Republike Hrvatske u Beogradu Ivan Sabolić, direktor subotičke Hrvatske riječi Ivan Ušumović i predsednik Izvršnog odbora Hrvatskog nacionalnog vijeća Republike Srbije Darko Sarić Lukendić. Robert Pašćik, župnik u Pančevu, predvodio je ovu svetu misu nakon koje je usledio nastavak programa.
Predstavnici Ambasade i Konzulata Hrvatske s predsednikom Udruženja banatskih Hrvata na misi zadušnici (Foto: Ivan Tomić)
Završni deo ceremonije dogodio se u Gradskoj biblioteci u Pančevu. Skup je otvorio etnolog i antropolog Dalibor Mergel, koji je pozdravio sve prisutne, zahvalio Udruženju banatskih Hrvata na časti koju mu je ukazalo kao i na prihvatanju njegovog predloga da se godišnjica smrti dr Mihovila Tomandla uvrsti u kalendar manifestacija hrvatske zajednice u Banatu za 2018. godinu. Mergel je zatim reč dao dr Ivani Spasović iz Arhiva Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu.
Dr Ivana Spasović je govorila o liku i delu Mihovila Tomandla (Foto: Ivan Tomić)
Usledilo je uzbudljivo i interesantno putovanje kroz biografiju dr Tomandla dočaranu fotografijama i likovnim portretima na kojima se našao ovaj naš znameniti sugrađanin. Priča je počela od prvih godina njegovog života u Brčkom, gde je rastao kao jedno od devetoro dece vojnog činovnika češkog porekla iz Titela, Josipa Tomandla, i Katarine Pletenac, Novosađanke rodom iz Rijeke. Opisani su njegovi burni gimnazijski dani u Zemunu, zatočeništvo tokom Prvog svetskog rata i napokon život u Pančevu po stvaranju Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca. Dr Spasović veliki deo svog predavanja posvetila je međuratnom razdoblju kao najplodonosnijem periodu života i profesionalnog rada Mihovila Tomandla ne propustivši da spomene širok opus njegovih objavljenih radova, ali i zasluge za spasavanje i pohranjivanje bogate arhivske građe nakon Drugog svetskog rata. Ona je osvetlila pojedine segmente Tomandlove privatne prepiske s Verom Gramberg u koju je bio nesrećno zaljubljen, a najavila je i skoro objavljivanje njegove autobiografije.
Sjajno izlaganje Ivane Spasović o životnom putu Mihovila Tomandla završeno je uz ogromno zadovoljstvo organizatora i posetilaca programa koji su druženje i razgovor nastavili na malom koktelu priređenom u čitaonici Gradske biblioteke.