Iako su Pančevci i Beograđani uspostavili i održavali veoma intenzivne i raznovrsne odnose u novijoj istoriji, o čemu je tek nekoliko detalja spomenuto u tekstu na našem sajtu, do neuporedivo veće razmene prekodunavskih kontakata dolazi tek onda kada velika reka prestaje da bude međunarodna granica a ostaje samo prirodna prepreka za suvozemnu fizičku komunikaciju, dakle posle Prvog svetskog rata, Versajskog mirovnog ugovora i ujedinjenja južnih Slovena u svoju državu. Pančevo isprva ulazi u sastav Torontalsko-tamiške županije – tokom onih nekoliko godina koliko je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca bila podeljena na pokrajine, županije i okruge – a kojoj je Veliki Bečkerek bio upravno središte. Godine 1922. godine Pančevo postaje grad i sedište sreza u Beogradskoj oblasti – jednoj od 33 novoformirane administrativne jedinice – i takvo stanje traje sve do 3. oktobra 1929. godine, kada je – tokom perioda lične vlasti kralja Aleksandra poznate i kao Šestojanuarska diktatura – donet Zakon o nazivu u podeli Kraljevine na upravna područja. Tim pravnim aktom je ustanovljeno devet banovina, a Pančevo je zajedno sa Zemunom ušlo u sastav novouspostavljene Uprave grada Beograda, Pančeva i Zemuna, zasebnog entiteta sa banovinskim ovlašćenjima, nešto poput Washington, D. C. (Kolumbijskog distrikta) u SAD.
Isprekidana crta označava granicu Uprave grada Beograda, Zemuna i Pančeva
Zanimljivo je da je taj period pančevačko-beogradskih odnosa zapravo najmanje izučen ili najmanje prisutan u našoj kolektivnoj svesti iako je u vreme došlo do realizacije tri velika saobraćajna i infrastrukturna projekta: od marta 1923. do izgradnje novog aerodroma na Bežaniji 1927. godine, zapravo beogradska vazdušna luka bila je locirana na utrini s desne strane puta za Jabuku. Stabilna veza suvim putem između dva grada uspostavljena je konačno novembra 1935. godine, kada je svečano predat u upotrebu Most kralja Petra drugog Karađorđevića, u narodu poznatiji kao Pančevački most, kao i železnički most na Tamišu, čime je uspostavljen redovan saobraćaj ovom vrstom prevoza robe i ljudi sa glavnim gradom. Sledeće, 1936. godine, izgradnjom mosta na Tamišu olakšan je i drumski saobraćaj, što je iz upotrebe izbacilo skelu u Krnjači, a omogućilo uvođenje prve autobuske linije na relaciji Pančevo-Beograd. Svi ovi događaji imali su, naravno, i svoju političku dimenziju – njima je pospešen proces daljeg integrisanja u prethodnom ratu osvojenih južnougarskih teritorija sa pobednicom Srbijom.
Poslednje pripreme pred otvaranje Mosta kralja Petra II
Istraživačima istorije privatnog života svakako je interesantna pojava koja je obeležila jednu specifičnu i suptilnu sferu izbegličkog života bele ruske zajednice u Beogradu: među Ruskinjama emigrantkinjama tada je bila široko rasprostranjena odluka da se porode u pančevačkoj Ruskoj bolnici, koju je Kraljevina stavila na raspolaganje ruskim lekarima i medicinskom osoblju, dakle pod nadzorom ruskih ginekologa i babica, tako da je mnogim u Beograd doseljenim etničkim Rusima ili Ukrajincima rođenim u to vreme krštenica izdata u matičnom uredu u Pančevu, iako se u našem gradu ni majka ni novorođenče nisu zadržavali duže no koliko je bilo neophodno iz zdravstvenih razloga.
Dolazi do promena i u poslovnim odnosima: u promenjenim okolnostima u odnosu na raniju prekograničnu saradnju, sada u novom biznis okruženju, beogradski trgovac Jaša Alkalaj je oktobra 1931. godine osnovao preduzeće „Tesla” – Prva jugoslavenska industrija sijalica i metalotehničkih izrađevina, a da ta operacija nije smatrana stranom investicijom. Alkalaj smešta ovu radionicu – preteču Fabrike sijalica „Tesla” – u zgradu preko puta Vajfertove pivare, u kojoj je ranije radio restoran „Kod tri šarana”, a kasnije, šezdesetih godina 20. veka, bila smeštena šalter sala i čekaonica Autobuske stanice.
Objekat u koje je Jaša Alkalaj otvorio radionicu – preteču Fabrike sijalica „Tesla”
Baštinu zajedničkih događaja PA i BG su stekli i 27. marta 1941. godine, kada se talas demonstracija protiv pakta Jugoslavije sa Trećim Rajhom, koje su poslužile kao uvod u vojni udar, prelio i na banatsku stranu. Izgleda da su momci sa one čuvene fotografije provozali svoj tricikl tog dana i do našeg grada i uzvikivali „Bolje rat nego pakt” i „Bolje grob nego rob”…
Pančevo i okolna sela provode okupaciju pod direktnom nemačkom upravom, čije organe vlasti u dobrom delu čine domaće Švabe. Pančevo se našlo na putu jedinicama Crvene armije koje krajem septembra ulaze iz Rumunije u naš deo Banata, osvajaju Vršac 2. oktobra, a Pančevo 6. oktobra, na putu ka Beogradu, gde će im se pridružiti i partizanska vojska. Posle oslobođenja od nacističke okupacije Pančevački rit, dakle ceo prostor između desne obale Tamiša i Dunava, postao je Deveti rejon Beograda. Sva naselja na tom potezu, koja su bez obzira na administrativne reforme i promene državnih i društvenih uređenja gravitirale Pančevu, postala su žrtva administrativnog širenja Beograda na banatsku stranu. Godine 1955. su opštine Borča, Ovča, Krnjača i Padinska skela spojene u opštinu Krnjača, koja je deset godina kasnije bila pripojena Gradskoj opštini Palilula. Te, 1965. godine su ukinuti srezovi, a izabrani delegati u novokonstituisanim skupštinama opština preuzeli odgovornost za upravljanje lokalnim zajednicama, što je bilo objašnjavano daljim razvojem procesa decentralizacije. Tim rešenjima, donetim neposredno posle proglašenja i na osnovu Ustava SFRJ iz 1963. godine, definitivno je legalizovano administrativno razgraničenje na štetu Pančeva, toliko da je Grad Beograd preko Koteža, Dunavskog venca i Reve izbio maltene na Tamiški most, na do jednu krivinu Gradske šume od pogleda na naš grad.
Uporedo sa Beogradom širio se PKB, u čemu treba tražiti pravi razlog ovakvog baratanja teritorijom i građanima. Beogradski upravitelji u socijalizmu, a možda je odluka doneta na višim nivoima, zaključili da je jednostavnije da taj deo ravnice drže pod direktnom kontrolom, nego da oko svake sitnice u rukovođenju Poljoprivrednim kombinatom moraju da pregovaraju sa Pančevcima, koji imaju svoje interese, tim pre što su već bili poučeni ozbiljnim nesuglasicama oko lokacije fabrike za proizvodnju azotnih đubriva. Ovaj deo pančevačkog Banata zato se može smatrati „privremeno zauzetom teritorijom”, a širenje Beograda na ovu stranu donelo je i niz praktičnih problema koji još nisu rešeni, a koje ćemo popisati u nekom od narednih tekstova.
