Na teritoriji 15 opština u Vojvodini u narednih dva do šest meseci trebalo bi da se sakupi deset puta više lešina i životinjskog otpada nego što je to bilo nakon poplava u Srbiji 2014. godine, ako je verovati ekspresno sprovedenim javnim nabavkama za uklanjanje, transport i spaljivanje životinjskog otpada prve kategorije. Sve poslove kao jedini ponuđač dobilo je preduzeće „Eko-vet plus” doo sa „nastrešnicom za pokrivanje opreme za spaljivanje životinjskog otpada” u Vrbasu, o kome je VOICE nedavno pisao.
„Eko-vet plus” prijavio je dnevni kapacitet postrojenja u Vrbasu na maksimalno 900 kilograma, koliko teže na primer jedna krava i jedna odrasla krmača. Ali, 15 opština dosada je sklopilo ugovore sa tim preduzećem na dva, četiri ili šest meseci, u ukupnom iznosu od gotovo 53 miliona dinara.
Od kraja novembra do danas kratkoročne ugovore sa „Eko-vet plus” doo sklopile su opštine Alibunar, Bač, Bačka Palanka, Beočin, Kovin, Opovo, Srbobran, Temerin, Titel, Vršac, Vrbas, Žabalj, Bački Petrovac, Pančevo i Bela Crkva. Trend raspisivanja istovetnih javnih nabavki u Vojvodini je toku, pokazuju podaci Uprave za javne nabavke.
Ponude državnih kafilerija VU „Napredak” iz Ćuprije i VU „Proteinka” iz Sombora, koje su dosada sarađivale sa gotovo svim opštinama u Vojvodini, izostale su sa svih do sada sprovedenih nabavki.
Tako je „Eko-vet plus” doo Branislava Radišića, preduzeće osnovano u julu 2017. godine sa „nastrešnicom za pokrivanje opreme za spaljivanje animalnog otpada” u Vrbasu koje je dozvolu za izgradnju dobilo 1. novembra – bilo i jedini i izabrani ponuđač. Prema prosečnoj težini grla u vrbaskoj spalionici dnevno može da se spali jedna krava muzara i jedna krmača ili dve ovce i jedan priplodni bik. Kapacitet od maksimalno 900 kilograma na dan „Eko-vet plus” doo je prijavio u zahtevu za potrebu izrade Studije o proceni uticaja na životnu sredinu.
Epidemija svinjske kuge, ludih krava ili partijskog „ispumpavanja” miliona iz državne kese?
Javne nabavke sprovedene za manje od deset dana, istovetna konkursna dokumentacija, izostanak državnih kafilerija koje uslugu naplaćuju po kilogramu i sklopljeni ugovori sa istim ponuđačem otvorile su pitanje da li Vojvodini preti neka epidemija svinjske kuge, ludih krava ili ptičjeg gripa? Ili epidemija istih javnih nabavki ima za cilj da za kratko vreme izvuče novac poreskih obveznika iz opštinskih budžeta preko privatnog preduzeća čiji je vlasnik, kako je VOICE već pisao, povezan sa visokim funkcionerima Srpske napredne stranke.
Partijske veze i društvene mreže
Srđan Kružević je, tvrde svedoci, često obilazio radove na “nadstrešnici” (foto: www.novisad.rs)
O vezama vlasnika „Eko-vet plus” sa aktuelnim visokim funkcionerima SNS-a svedoče i fotografije na pojedinim profilima na Instagramu. Branislav Radišić na nekoliko fotografija pojavljuje se sa Ljubom Jovanovićem, koji je kao i Radišić bivši rukometaš kojeg je SNS postavio na funkciju direktora „Pionirskog grada” u Beogradu. Jovanović je javno podelio i fotografije svojih nedavnih druženja sa zamenikom novosadskog gradonačelnika Srđanom Kruževićem (SNS), kao i privatne večere u ženskom društvu gradonačelnika Beograda Siniše Malog.
Da iza dokumentovanih susreta stoji nešto više od privatnog druženja, govori i svesrdna partijska podrška biznisu spaljivanja životinjskog otpada u Vrbasu, gde je Srđan Kružević (SNS) već godinu dana poverenik opštinskog odbora ove stranke. „Nastrešnica za opremu za spaljivanje animalnog otpada” u Vrbasu je u ekspresnom roku ishodovala sve potrebne dozvole, od organa lokalne samouprave do Uprave za veterinu Ministarstva poljoprivrede, a brojni očevici svedoče da je Kružević često obilazio radove na izgradnji „nastrešnice”. Logističku podršku „Eko-vet plusu” pružio je i Naučni institut za veterinarstvo Novi Sad. Direktor Miroslav Ćirković, inače jedan od 250 potpisnika javne podrške kandidaturi za predsednika države Aleksandra Vučića, dao je pozitivno mišljenje za postrojenje „Eko-vet plus”, ali i dva mobilna postrojenja koje je ova državna institucija dobila kao donaciju EU. VOICE je tražio na uvid ugovor na osnovu kojeg je Institut ustupio ili dao donaciju EU „Eko-vet plus” i do danas nije dobio odgovor.
Aranžmani spaljivanja pet puta skuplji od ugovora sa državnim kafilerijama
Iz uvida VOICE-a u konkursnu dokumentaciju javnih nabavki, može se zaključiti da su svih 15 vojvođanskih lokalnih samouprava raspisale iste pozive sa identičnim uslovima! Od ponuđača se traži da raspolaže sa tri hladnjače od kojih jedna ima nosivost od minimalno jedne tone, peć za spaljivanje i dva zaposlena ili angažovana radnika.
Suprotno prethodnoj praksi, kada su ovu uslugu plaćali po izvršenom poslu i količini, opštine i gradovi su sada naplaćivanje usluge odredile paušalno na mesečnom nivou i oročile ugovore na prosečno 75 dana, četiri ili šest meseci.
Sve opštine redom navodile su broj aktivnih poljoprivrednih gazdinstava, računajući i one koje se bave ratarstvom a ne uzgojem stoke.
“Nadstrešnica” za ispumpavanje budžetskog novca?
U kojoj meri su iznosi svih 15 ugovora „prepumpani”, pokazaće poređenje sa opštinama koje su ove javne nabavke sprovele pre osnivanja „Eko-vet plus” doo, i to procenjujući vrednost po kilogramu životinjskog otpada na godišnjem nivou.
Javno preduzeće za komunalnu infrastrukturu i usluge u Kikindi je u avgustu 2016. godine sklopilo ugovor sa VU „Napredak” iz Ćuprije. Vrednost ugovora na 12 meseci je 2.500.000 dinara. U konkursnim uslovima zahtevano je da ponuđač ima vozilo koje ima nosivost od šest tona, uz obavezu da najmanje dva-tri puta mesečno odnosi otpad.
Opština Titel će gotovo isti iznos (2.400.000 dinara) potrošiti za četiri meseca na aranžman sa „Eko-vet plus” doo.
Tri meseca pre nego što je osnovan „Eko-vet plus”, zoohigijeničarska služba u Zrenjaninu u aprilu sklopila je ugovor za uslugu uklanjanja, transporta sporednih proizvoda životinjskog porekla. Za procenjenih 59 tona životinjskog otpada sklopljen je sa VU „Proteinka” iz Sombora u vrednosti od 1.290.000 dinara bez PDV.
Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, Zrenjanin ima sedam puta više objekata za držanje stoke u poljoprivrednim gazdinstvima od Beočina, koji će četvoromesečni aranžman sa „Eko vet plus” doo platiti 1.416.000 dinara bez PDV-a. I Vrbas ima tri puta manji stočni fond u poljoprivrednim gazdinstvima, ali je za četiri meseca sklopio tri puta skuplji ugovor (3.400.000 dinara) od Zrenjanina.
Ugovor sa državnom kafilerijom sklopila je i Bačka Topola u aprilu 2017. godine. Godišnji ugovor sa VU „Proteinka” vredan je 1.484.000 dinara bez PDV-a. Više od pola ovog iznosa 825.000 dinara bez PDV-a Temerin potrošiti za 75 dana na koliko je sklopljen ugovor sa „Eko-vet plus” doo.
JP „Zoohigijena i veterina” u Novom Sadu je u maju ove godine sklopila godišnji ugovor sa državnom kafilerijom „Proteinka” za usluge uklanjanja životinjskog otpada u iznosu od 798.000 dinara.
Opština Alibunar je krajem novembra izmenila Plan javnih nabavki kojom je predvidela 500.000 dinara za uslugu uklanjanja životinjskog otpada. „Pomenuta javna nabavka nije prošla prvenstveno iz razloga što je procenjena vrednost bila neadekvatna jer u Opštini Alibunar i susednim opštinama nema institucije i preduzeća koje se bave pomenutom delatnošću, a ona koja su se bavila izgubila su licencu, odnosno dozvolu za rad”, navodi se na zvaničnoj prezentaciji opštine.
Iznos je uvećan osam puta. Ova opština sklopila je ugovor na četiri meseca sa „Eko-vet plus” doo vredan 4.000.000 dinara.
Pančevo: Za mesec dana četiri puta više nego za celu 2016. godinu
Primer opštine Pančevo najočiglednije prikazuje da će namenski osnovano preduzeće sa političkim vezama iz budžeta izvući desetostruko veće iznose od onih koje su državne kafilerije naplaćivale po količini i na godišnjem nivou. U februaru 2016. godine, JKP „Higijena” je sklopila 12-mesečni ugovor sa VU „Proteinka” u iznosu od 360.000 dinara bez PDV-a. Pre isteka ugovora sa državnom kafilerijom, 14. decembra isto preduzeće je sklopilo okvirni sporazum sa „Eko-vet plus” po kojem će za ovu uslugu platiti 1.390.000 dinara za samo mesec dana, četiri puta više od godišnjeg ugovora sa VU „Proteinka” iz Sombora. Ukupna vrednost pančevačkog ugovora sa „Eko-vet plus” iznosi 4.170.000 dinara bez PDV-a.
Državni podsticaji partijskom preduzetniku
Dve državne kafilerije, „Napredak” u Ćupriji i „Proteinka” u Somboru nisu se pojavile ni na jednoj od dosada sprovedenih javnih nabavki. Prva ima dnevni kapacitet od 68 tona na dan, a druga 53 tone na dan. Obe su kao veterinarske ustanove u nadležnosti Uprave za veterinu pri Ministarstvu poljoprivrede. Iste koja je za kratko vreme izdala rešenje „Eko-vet plus”, potvrđeno je VOICE-u iz Uprave za veterinu.
Na pitanje „zašto se državne kafilerije kojima je sakupljanje životinjskog otpada izvor prihoda nisu pojavile na javnim nabavkama”, VOICE nije mogao da dobije odgovor u VU „Napredak”. Sekretarica je odbila da prosledi poziv direktoru ili nekom nadležnom, a potom rekla da je „direktor zauzet”.
U somborskoj „Proteinki” su bili iznenađeni podatkom koliko opština je sprovelo javne nabavke. „Mi sarađujemo sa svim opštinama u Vojvodini. Da im je bilo u interesu, uputili bi nam poziv. Ako su iznosi bili previsoki, mogli su da ponove javnu nabavku, da traže tri ponude”, kratko je odgovorio zaposleni koji se javio na službeni telefon u somborskoj kafileriji.
„Mi i ne pratimo mnogo javne nabavke jer u Srbiji i nema konkurencije, pa nas uglavnom opštine same pozivaju”, rekao je za VOICE Đorđe Zorić, direktor VU „Proteinka”. Na konstataciju da se konkurencija pojavila i sa prijavljenim kapacitetom od 900 kilograma na dan dobila posao u 15 opština u Vojvodini, Zorić je rekao: „Papir trpi sve. Jedno je papir, a drugo realnost”. „Dešava se da javnom nabavkom opštine predvide određene iznose, ali na terenu nema tih količina. Niti tone pregaženih pasa i mačaka, niti masovnih uginuća stoke. Mi naplaćujemo uslugu po kilogramu. Bez obzira gde se otpad nalazi, cena je 17 dinara plus PDV. U tu cenu je uračunato sve, bez obzira na udaljenost. Na tu cenu utiče to što mi termičkom obradom dobijamo koštano brašno koje se koristi kao energent i koje prodajemo. Najviše se oslanjamo na mesne industrije i na farme. To što prikupe zoohigijeničarske službe tek je neznatan deo”, rekao je Zorić koji je sumnjičav po pitanju toga kako će preduzeće sa tri vozila i kapacitetom spaljivanja od 900 kilograma na dan pokrivati 15 opština. „Ne možete planirati uginuća na tako širokom terenu kao: ponedeljkom uginuća u Vrbasu, utorkom u Baču, sredom u Vršcu. Ugine 10 krava u dve opštine i šta onda? Rekao bih da od toga nema ništa, ali neko je to procenio milionske iznose i da tako treba i može. Nije sigurno nikakva epidemija, već situacija svima nama poznata”, zaključio je direktor „Proteinke” u razgovoru za VOICE.
Epidemija koja se zove „korupcija”
Šta se podrazumeva pod „situacijom koja je svima nama poznata”? Dejanu Maksimoviću iz udruženja „Stanište” iz Vršca nije jasno zašto se pored dve državne kafilerije i kompanije „Energo zelena” koja ispunjava sve uslove u skladu sa EU regulativom posao sklapa sa „Eko-vet plusom”.
„Država koja upravlja svojim kafilerijama nije htela da ih zatvori već je drastično niskim cenama bila nelojalna konkurencija kompaniji ’Energo zelena’ u Inđiji i sve je dovelo do zatvaranja i pokretanja spora vlasnika kompanije protiv Srbije. Sada iste te kafilerije izbacuje sa tržišta i uništava. U izveštaju Evropske komisije o napretku Srbije za 2016. godinu, jedino poglavlje koje je dobilo ocenu da nije bilo nikakvog napretka je poglavlje 12 koje se odnosi na fitosanitarnu politiku, veterinu i bezbednost hrane. Pretpostavljam da je ta ocena povod ili izgovor da Ministarstvo sada radi bilo šta kako bi sledeći izveštaj bio povoljniji. Pa još ako se to uradi uz neki partijsko-privatni interes, kao što je slučaj u Vrbasu, šta lepše od toga”, rekao je Maksimović za VOICE.
Vlasnik „Eko-vet plusa” Branislav Radišić nije odgovorio na pozive VOICE-a da prokomentariše navode iz teksta.
Ranka Ivanoska (VOICE) – preuzeto sa voice.org.rs
