Mediji u Srbiji svake godine pridaju veliki značaj poziciji Univerziteta u Beogradu. Stiče se utisak da u zemlji koja je po svakom kriterijumu na začelju Evrope ipak postoji nešto dobro, nešto čime se možemo podičiti i uporediti sa drugim zemljama. Kao naučnik zapitao sam se u kojoj meri Šangajska lista meri kvalitet jednog univerziteta i zašto je Univerzitet u Beogradu lošije rangiran na prestižnoj rang listi univerziteta Times Higher Education (koja se zbog toga u našim medijima i ne pominje)? Kriterijumi po kojima se ocenjuje rang univerziteta na Šangajskoj listi su:
1. Broj bivših studenata i zaposlenih koji su nagrađeni Nobelovom nagradom ili Fildsovom medaljom iz oblasti matematike (20% od ukupnog broja bodova)
2. Broj trenutno zaposlenih koji su nagrađeni Nobelovom nagradom ili Fildsovom medaljom iz oblasti matematike (20%).
3. Broj radova objavljenih u časopisima Nature i Science (20%).
4. Broj naučnika na HiCi listi najcitiranijih naučnika (20%)
5. Broj radova indeksiranih u bazi podataka Science Citation Index (20%).
6. Performanse ustanove po zaposlenom (svi navedeni kriterijumi podeljeni sa brojem zaposlenih na Univerzitetu (10%).
Univerzitet u Beogradu je 2017. godine imao jednog naučnika na listi najcitiranijih naučnika (dr Stojana Radenovića) i tada je UB bio rangiran na poziciji 201-300. Pošto nakon toga nije bilo naučnika sa UB na HiCi listi, rang univerziteta u Beogradu se zasniva isljučivo na broju objavljenih radova. Takođe, veliki nedostatak HiCi liste je što ne eliminiše visoku citiranost dobijenu neetičkim postupcima, kao što je dopisivanje na radove i unakrsno citiranje.
Dok se rangiranje vodećih svetskih univerziteta na šangajskoj listi uglavnom poklapa sa listom Times Higher Education, rangiranje univerziteta koji ne spadaju u ovu grupu je zasnovano pretežno na broju objavljenih naučnih radova, pri čemu se zanemaruju drugi važni kriterijumi po kojima se meri kvalitet jednog univeziteta, s obzirom na to da univerzitet nije samo naučna već i obrazovna ustanova. Osim toga, sama veličina univerziteta može uticati na poziciju univerziteta na Šangajskoj listi, s obzirom na to da univerziteti sa više fakulteta i instituta i većim brojem zaposlenih objavljuju i veći broj radova. To bi bilo slično poređenju ekonomske uspešnosti zemalja prema veličini bruto društvenog proizvoda. Ako bismo gledali ukupan BDP, onda bi Srbija bila jednaka Sloveniji. Zato je mnogo bolje uporediti BDP po stanovniku koji se dobija kada se ukupan BDP podeli sa brojem stanovnika. Tada se vidi da su performanse Slovenije daleko bolje u odnosu na Srbiju. Broj objavljenih radova je mera naučnih performansi univerziteta koji ne mora biti u direktnoj vezi sa kvalitetom obrazovanja. Veliki broj istraživača zaposlenih na Univerzitetu u Beogradu nema akademska, već samo istraživačka zvanja, i ne radi sa studentima. Rang lista Times Higher Education uzima u obzir i druge kriterijume prilikom vrednovanja univerziteta, pa su svi univerziteti navedeni u tabeli lošije rangirani na ovoj listi u odnosu na šangajsku listu. Prikazani su podaci za 2019. pošto UB 2020. godine nije rangiran na ovoj listi. Ukratko, prilikom formiranja ove rang liste u obzir se uzimaju sledeći kriterijumi:
1. Kvalitet nastave koji nosi ukupno 30 % od ukupnog broja bodova (anketa o reputaciji univerziteta – 15%, odnos broja zaposlenih i broja studenata 4,5%, odnos doktora nauka i diplomaca 2,25%, broj doktora nauka koji su angažovani u nastavi 6%, prihodi ustanove 2,25%).
2. Naučni rad 3% (anketa o reputaciji univerziteta 18%, novčana ulaganja u istraživački rad 6%, produktivnost 6%).
3. Međunarodna saradnja 7,5% (broj inostranih studenata 2,5%, broj inostranih istraživača i nastavnika 2,5%, međunarodna saradnja 2,5%).
4. Transfer znanja (2,5 %).
Iznenađujuće, UB je 2019. godine na Tajmsovoj listi dobio najviše bodova za transfer znanja (40,1), zatim za međunarodnu saradnju (36,8), citiranost (30,1), a mnogo manje bodova za kvalitet nastave (19,7) i istraživački rad (18,1). Zbog većeg broja parametara koji se vrednuju, a koji uključuju i parametre koji se odnose na kvalitet obrazovanja studenata, Tajmsova lista predstavlja bolju meru uspešnosti određenog univerziteta u globalnoj univerzitetskoj mreži. I pored solidne pozicije Univerziteta u Beogradu na Šangajskoj listi 2017. godine, Srbija je na listi Global Innovation Index te godine bila znatno lošije plasirana u odnosu na susedne zemlje.
| Zemlja | Univerzitet | Broj studenata | Broj fakulteta | Broj zaposlenih | Šangajska lista 2017. | Global Innovation Index 2017 | Šangajska lista 2019. | Times higher education 2019 |
| Slovenija | Univerzitet u Ljubljani | 40.000 | 23 | 5800 | 401-500 | 32 | 401-500 | 601-800 |
| Srbija | Univerzitet u Beogradu | 90.000 | 31+6 instituta | 7300 | 201-300 | 62 | 401-500 | 801-1000 |
| Bugarska | Sv. Kliment Ohridski | 24.000 | 16 | 4700 | – | 36 | 901-1000 | 1001+ |
| Hrvatska | Sveučilište u Zagrebu | 72.000 | 30 | 5394 | – | 41 | 401-500 | 801-1000 |
| Rumunija | Univerzitet u Bukureštu | 31.000 | 20 | 1279 (samo nastavnici) | – | 42 | 901-1000 |
